Weekend 7/8 november 2009
Vandaag gaan wij zelf nog eens op zoek naar de sporen van de muur. En waar kun je dan beter beginnen dan bij Checkpoint Charlie, een van de bekendste (internationale) grensovergangen. Van de muur zelf is daar niets meer te zien, maar deste meer aan dingen die aan de muur herinneren. Het oude muurmuseum Haus am Checkpoint Charlie natuurlijk, dat na zoveel jaar (het stamt al uit 1963) aan de buitenkant een vervallen indruk op ons maakt. Ik was er ooit toen het nog een woonhuis was en je gewoon via het trappenhuis van kamer naar kamer liep. De plek bij uitstek waar informatie over mislukte en geslaagde vluchtpogingen te vinden was. Foto’s, krantenknipsels, films. Het Mauermuseum is op zichzelf al een ‘museum’ geworden; een van de weinige nog authentieke elementen rond Checkpoint Charlie.
Vandaag gaan wij zelf nog eens op zoek naar de sporen van de muur. En waar kun je dan beter beginnen dan bij Checkpoint Charlie, een van de bekendste (internationale) grensovergangen. Van de muur zelf is daar niets meer te zien, maar deste meer aan dingen die aan de muur herinneren. Het oude muurmuseum Haus am Checkpoint Charlie natuurlijk, dat na zoveel jaar (het stamt al uit 1963) aan de buitenkant een vervallen indruk op ons maakt. Ik was er ooit toen het nog een woonhuis was en je gewoon via het trappenhuis van kamer naar kamer liep. De plek bij uitstek waar informatie over mislukte en geslaagde vluchtpogingen te vinden was. Foto’s, krantenknipsels, films. Het Mauermuseum is op zichzelf al een ‘museum’ geworden; een van de weinige nog authentieke elementen rond Checkpoint Charlie.
Het controlehuisje dat de voormalige controlepost moet voorstellen is een reconstructie en de militairen in uniform met wie je op de foto kunt zijn nep. Echt is nog wel het beroemde bord met in verschillende talen ‘Your leaving the American Sector’. Eronder verkopen verklede Vopo’s DDR parafernalia: bontmutsen, legerpetten, insignes, naambordjes met DDR erop. Af en toe houden ze zogenaamd op straat een 'Trabi' aan, waarin toeristen een ‘safari’ maken door de buurt. Het is allemaal fake geworden: een grote 'filmset' waar de (virtuele) film Checkpoint Charlie wordt nagespeeld. Maar er komen duizenden toeristen op af, de touringcars rijden af en aan en droppen steeds weer nieuwe mensenmassa’s op de hoek van de Friedrichstrasse en de Zimmerstrasse. Als opgewonden kinderen die worden losgelaten in de speeltuin rennen ze daarna rond met hun digitale camera’s en laten zich met bontmuts fotograferen tussen de ‘militairen’.
Vertwijfeld zoeken wij in de meute naar de gids die om 14 uur een rondleiding langs de muur gaat verzorgen. Uiteindelijk zien we ergens op een van de hoeken een dame staan met een knullig papiertje: ‘Mauerführung’. Kosten: 9 euro per persoon. Dat heb ik er niet voor over, want daarvoor weet ik zelf waarschijnlijk al teveel over de muur. Ik kom inmiddels al bijna dertig jaar in Berlijn en heb de muur dus zelf nog meegemaakt. Ik ken uit eigen ervaring de treurige aanblik van Checkpoint Charlie van voor de val van de muur. Ik herinner me dat ik er altijd erg somber van werd als ik daar stond. Perplex over de immense gevangenis die de Oost-Duitsers met hun ‘Antifascistischer Schutzwall’ hadden gecreëerd. En ik denk even terug aan de film die Frau von Checkpoint Charlie, die ik ooit zag over Jutta Vallus, een moeder die vier jaar lang, zomer en winter, in weer en wind, met een bord bij de grensovergang stond om te pleiten voor de hereniging met haar twee dochters, die in de DDR waren achtergebleven toen zij het land werd uitgezet. Een van de vele kleine tragedies die zich rond Checkpoint Charlie hebben afgespeeld.
Vertwijfeld zoeken wij in de meute naar de gids die om 14 uur een rondleiding langs de muur gaat verzorgen. Uiteindelijk zien we ergens op een van de hoeken een dame staan met een knullig papiertje: ‘Mauerführung’. Kosten: 9 euro per persoon. Dat heb ik er niet voor over, want daarvoor weet ik zelf waarschijnlijk al teveel over de muur. Ik kom inmiddels al bijna dertig jaar in Berlijn en heb de muur dus zelf nog meegemaakt. Ik ken uit eigen ervaring de treurige aanblik van Checkpoint Charlie van voor de val van de muur. Ik herinner me dat ik er altijd erg somber van werd als ik daar stond. Perplex over de immense gevangenis die de Oost-Duitsers met hun ‘Antifascistischer Schutzwall’ hadden gecreëerd. En ik denk even terug aan de film die Frau von Checkpoint Charlie, die ik ooit zag over Jutta Vallus, een moeder die vier jaar lang, zomer en winter, in weer en wind, met een bord bij de grensovergang stond om te pleiten voor de hereniging met haar twee dochters, die in de DDR waren achtergebleven toen zij het land werd uitgezet. Een van de vele kleine tragedies die zich rond Checkpoint Charlie hebben afgespeeld.
Snackpoint Charlie
Maar van dat oude Checkpoint is weinig meer over. Het is een toeristenkermis geworden met overal eettenten en trendy coffeeshops. Nu kun je bij Starbucks een ‘Americano’ drinken voor je de 'American Sector' verlaat. Het verbaast me dat Febo er nog niet zit met allerlei vette happen, ‘uit de muur’. Wij drentelen naar het beroemde café Adler op de hoek van de Friedrichstrasse en de Zimmmerstrasse, vanwaar je een perfect uitzicht had op de grensovergang, maar dat is overgenomen door koffieconcern Café Einstein. En ernaast zit het bedenkelijke hoogtepunt van de toeristenindustrie, een Aziatisch food plaza, luisterend naar de naam 'Snackpoint Charlie'. Hoe verzin je het.
Maar van dat oude Checkpoint is weinig meer over. Het is een toeristenkermis geworden met overal eettenten en trendy coffeeshops. Nu kun je bij Starbucks een ‘Americano’ drinken voor je de 'American Sector' verlaat. Het verbaast me dat Febo er nog niet zit met allerlei vette happen, ‘uit de muur’. Wij drentelen naar het beroemde café Adler op de hoek van de Friedrichstrasse en de Zimmmerstrasse, vanwaar je een perfect uitzicht had op de grensovergang, maar dat is overgenomen door koffieconcern Café Einstein. En ernaast zit het bedenkelijke hoogtepunt van de toeristenindustrie, een Aziatisch food plaza, luisterend naar de naam 'Snackpoint Charlie'. Hoe verzin je het.
Ooit was de bekende grensovergang de plek waar de Koude Oorlog het meest voelbaar was. Zoals ook blijkt uit een van de grote foto’s op de expositiewand in de Friedrichstrasse, waar in augustus 1961 de Russische en Amerikaanse tanks tegenover elkaar staan bij Checkpoint Charlie en Chroetsjov en Kennedy er persoonlijk aan te pas moesten komen om een nieuwe oorlog te voorkomen. Gelukkig zijn er heel wat mensen die ook daarbij blijven stilstaan en die daadwerkelijk geïnteresseerd lijken in de geschiedenis van Checkpoint Charlie.
Vanaf het hectische kruispunt waar Iwan en Charlie ooit tegenover elkaar stonden, volgen wij de dubbele rij kinderhoofdjes in het wegdek die markeren waar ooit de muur liep. De enige indicatie en houvast die je nog hebt als je het tracé van de muur wilt volgen. De toeristenindustrie heeft zich ook meester gemaakt van dit deel van de buurt. Je kunt hier met een grote ballon aan een kabel vele tientallen meters de lucht in voor een ongetwijfeld werelds panorama van de huidige, moderne Potsdamerplatz. Iets verderop kun je fietsen of scooters huren, met als klap op de vuurpijl het huren van een Trabantje. Ze staan er vrolijk uitgedost op de toeristen te wachten als vriendelijke kameraden die je graag even de buurt laten zien. Op eigen gelegenheid of met een gids die voor je uit rijdt, want voor je het weet ben je tussen de touringcars de weg kwijt.
In de Wilhelmstrasse lopen wij richting Gropiusbau met aan onze linkerhand nog een van de laatste lange stukken originele muur in Berlijn. Een ander beroemd stuk muur is de Eastside Gallery langs de Spree, die begint bij de Oberbaumbrücke. En ook in de beroemde Bernauerstrasse is weer een stuk muur heropgericht, compleet met ‘Todesstreifen’. Het aangevreten stuk kale muur naast de Gropiusbau, ligt op een stuk grond met een morbide geschiedenis. Aan de Oostkant het voormalige 'Reichsluftfahrtministerium' van Göring en aan de Westkant, de Topographie des Terrors, met de voormalige martelkamers van de SS.
Vanaf het hectische kruispunt waar Iwan en Charlie ooit tegenover elkaar stonden, volgen wij de dubbele rij kinderhoofdjes in het wegdek die markeren waar ooit de muur liep. De enige indicatie en houvast die je nog hebt als je het tracé van de muur wilt volgen. De toeristenindustrie heeft zich ook meester gemaakt van dit deel van de buurt. Je kunt hier met een grote ballon aan een kabel vele tientallen meters de lucht in voor een ongetwijfeld werelds panorama van de huidige, moderne Potsdamerplatz. Iets verderop kun je fietsen of scooters huren, met als klap op de vuurpijl het huren van een Trabantje. Ze staan er vrolijk uitgedost op de toeristen te wachten als vriendelijke kameraden die je graag even de buurt laten zien. Op eigen gelegenheid of met een gids die voor je uit rijdt, want voor je het weet ben je tussen de touringcars de weg kwijt.
In de Wilhelmstrasse lopen wij richting Gropiusbau met aan onze linkerhand nog een van de laatste lange stukken originele muur in Berlijn. Een ander beroemd stuk muur is de Eastside Gallery langs de Spree, die begint bij de Oberbaumbrücke. En ook in de beroemde Bernauerstrasse is weer een stuk muur heropgericht, compleet met ‘Todesstreifen’. Het aangevreten stuk kale muur naast de Gropiusbau, ligt op een stuk grond met een morbide geschiedenis. Aan de Oostkant het voormalige 'Reichsluftfahrtministerium' van Göring en aan de Westkant, de Topographie des Terrors, met de voormalige martelkamers van de SS.
Potsdamer Platz
Wij wandelen door naar de Potsdamer Platz, waar zich in de afgelopen twintig jaar een ware (bouw)revolutie heeft afgespeeld in de grootste bouwput van Europa. Ik heb de buurt zien veranderen, het bos van hijskranen langzaam plaats zien maken voor de wolkenkrabbers van beroemde architecten, die Berlijn aan de rand van het faillissement hebben gebracht. Elk jaar was er wel weer wat bijgekomen of veranderd. Wat ons nu verrast is de ‘kermis’ op het plein tussen de uitgangen van Bahnhof Potsdamer Platz, rond de hoge, staande historische klok, samen met Weinhaus Huth en de balzaal van Hotel Esplanade (nu ingebouwd in het Sony Center) een van de weinige overblijfselen van de oude Potsdamer Platz .
Wij wandelen door naar de Potsdamer Platz, waar zich in de afgelopen twintig jaar een ware (bouw)revolutie heeft afgespeeld in de grootste bouwput van Europa. Ik heb de buurt zien veranderen, het bos van hijskranen langzaam plaats zien maken voor de wolkenkrabbers van beroemde architecten, die Berlijn aan de rand van het faillissement hebben gebracht. Elk jaar was er wel weer wat bijgekomen of veranderd. Wat ons nu verrast is de ‘kermis’ op het plein tussen de uitgangen van Bahnhof Potsdamer Platz, rond de hoge, staande historische klok, samen met Weinhaus Huth en de balzaal van Hotel Esplanade (nu ingebouwd in het Sony Center) een van de weinige overblijfselen van de oude Potsdamer Platz .
Vooruitlopend op de kerstmarkten die binnenkort in heel Berlijn beginnen, is op de Alte Potsdamer Platz al een winterwereld gecreëerd. ‘Willkommen zur Winterwelt’ zo lees ik op een groot bord op de gevel van de ene wolkenkrabber, terwijl op de wolkenkrabber ernaast op reuzenformaat blote jurkjes van Hennes & Mauritz worden aangeprezen. De dun geklede modellen contrasteren met het beeld op straat: veel mensen lopen al met handschoenen en mutsen op omdat het koud is. Veel kouder dan gedacht, zo merken ook de toeristen die met de camera in de aanslag uit de touringcar komen gerend, zo de Mexicaanse griep tegemoet.
Het hoogtepunt van de winterwereld aan de voet van de Potsdamer wolkenkrabbers is een potsierlijke imitatie skihelling waar je in een soort grote autoband vanaf kunt glijden. Rechtstreeks naar de glühwein en de currywurst.
Het hoogtepunt van de winterwereld aan de voet van de Potsdamer wolkenkrabbers is een potsierlijke imitatie skihelling waar je in een soort grote autoband vanaf kunt glijden. Rechtstreeks naar de glühwein en de currywurst.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten