Woensdag 11 nov. 2009.
Rond de Brandenburger Tor worden twee dagen na het Fest der Freitheit van 9 november nog steeds de resten van de dominomuur verwijderd. De afzonderlijke beschilderde muurelementen gaan naar musea, scholen en andere instellingen. De hoogwerkers voor de televisiecamera's staan nog langs de Strasse der 17ten Juni, maar het ‘Russenmonument’ is alweer vrijgemaakt voor de toeristen. Overigens weet geen hond waar die Strasse der 17ten Juni zijn naam aan te danken heeft. We herinneren ons allemaal de Hongaarse opstand van 1956 en de Praagse lente van 1968 en Charta 1977, maar ook in de net gestichte boeren- en arbeidersstaat kwam het in 1953 al tot een opstand, die door de Russen met geweld de kop in werd geslagen en waarbij, zo las ik gisteren ergens, 177 doden zijn gevallen. Honderden DDR-burgers die op 17 juni 1953 in opstand kwamen. Het eerste moment van verzet in de DDR en bijna niemand die het nog weet. Sindsdien fiets ik met andere gevoelens over de Strasse der 17ten Juni langs het protserige Russenmonument.
Bij de Brandenburger Tor is het zoals gebruikelijk druk met toeristen. De Citytours rijden, net als bij Checkpoint Charlie, af en aan en ook hier is de Koude Oorlog een Koude Kermis geworden. Je kunt je laten fotograferen met een (Turkse) ‘Rus’ en een Amerikaanse MP-er in uniform, of met compleet groen beschilderde Vopo’s, geflankeerd door een Berlijnse beer. Vermakelijk zijn ook de Vopo’s achter een tafeltje met een hele rij stempels voor hun neus, waar je voor een euro 'Original Passport Stamps' in je paspoort kunt laten zetten of achterop een ansichtkaart, als je het niet aandurft in je paspoort.
Rond de Brandenburger Tor worden twee dagen na het Fest der Freitheit van 9 november nog steeds de resten van de dominomuur verwijderd. De afzonderlijke beschilderde muurelementen gaan naar musea, scholen en andere instellingen. De hoogwerkers voor de televisiecamera's staan nog langs de Strasse der 17ten Juni, maar het ‘Russenmonument’ is alweer vrijgemaakt voor de toeristen. Overigens weet geen hond waar die Strasse der 17ten Juni zijn naam aan te danken heeft. We herinneren ons allemaal de Hongaarse opstand van 1956 en de Praagse lente van 1968 en Charta 1977, maar ook in de net gestichte boeren- en arbeidersstaat kwam het in 1953 al tot een opstand, die door de Russen met geweld de kop in werd geslagen en waarbij, zo las ik gisteren ergens, 177 doden zijn gevallen. Honderden DDR-burgers die op 17 juni 1953 in opstand kwamen. Het eerste moment van verzet in de DDR en bijna niemand die het nog weet. Sindsdien fiets ik met andere gevoelens over de Strasse der 17ten Juni langs het protserige Russenmonument.
Bij de Brandenburger Tor is het zoals gebruikelijk druk met toeristen. De Citytours rijden, net als bij Checkpoint Charlie, af en aan en ook hier is de Koude Oorlog een Koude Kermis geworden. Je kunt je laten fotograferen met een (Turkse) ‘Rus’ en een Amerikaanse MP-er in uniform, of met compleet groen beschilderde Vopo’s, geflankeerd door een Berlijnse beer. Vermakelijk zijn ook de Vopo’s achter een tafeltje met een hele rij stempels voor hun neus, waar je voor een euro 'Original Passport Stamps' in je paspoort kunt laten zetten of achterop een ansichtkaart, als je het niet aandurft in je paspoort.
Een leuke bijverdienste en een stuk amusanter dan de zigeunervrouwen die je voortdurend lastig gevallen. Ze vragen of je Duits of Engels spreekt en vervolgens houden ze je een briefje voor waarin ze bedelen om geld. Irritant, maar ook beklagenswaardig als ik ze even later bij elkaar op de koude grond zie zitten met hun jonge kinderen. Armoe. Wij kunnen met onze dikke portemonnee daarna bijwarmen in café-restaurant Einstein aan Unter den Linden 42 . De plek waar de ambtenaren uit het ‘Diplomatenviertel’ tussen de middag even binnenwippen voor een snelle lunch. Veel mannen in pakken en met mobieltjes voor wie het werk gewoon doorgaat tijdens het eten. Als toerist hoor je er voor je gevoel niet thuis.
Foto-expositie
Na de veel te dure koffie bezoeken wij in het Max Liebermann Haus, een van de zijgebouwen van de brandenburger Tor, de expositie Szenen und Spuren eines Falls. Die Berliner Mauer im Fokus der Photographen. Een van de vele tentoonstellingen over de val van de muur. En niet de slechtste zo blijkt uit de tientallen foto’s waarop de val van de muur wordt uitgebeeld. Maar de meeste indruk maakt een documentaire van Stefan Aust, waar we een half uur ademloos naar kijken omdat daarin pas goed duidelijk wordt welke risicovolle, lange, vreedzame revolutie er aan de uiteindelijke doorbaak op 9 november 1989 vooraf is gegaan.
Een vreedzame revolutie, gevoerd door de burgerrechtenbeweging met steun vanuit de kerken, waarvoor de kiem al werd gelegd door vredes- en mileuactivisten eind jaren zeventig. Het is een klein wonder dat er vóór de 9de november geen slachtoffers zijn gevallen. Zeker in de maanden direct daaraan voorafgaand, toen er overal in de DDR protestbijeenkomsten werden gehouden. Gelukkig hadden de Vopo’s, bij de grote demonstratie in Oost-Berlijn op 4 november 1989, waarbij meer dan honderdduizend mensen op de been waren, het bevel meegekregen om geen wapens te gebruiken. Het enige wapen dat hier en daar werd ingezet, was het ‘waterkanon’. Uit alles blijkt dat de toestand in de DDR begin november 1989 al bijna onhoudbaar geworden was door de steeds grotere demonstraties in Leipzig, Dresden en Berlijn en de massale vluchtpogingen van Oost-Duitsers via Praag naar Oostenrijk.
Na de veel te dure koffie bezoeken wij in het Max Liebermann Haus, een van de zijgebouwen van de brandenburger Tor, de expositie Szenen und Spuren eines Falls. Die Berliner Mauer im Fokus der Photographen. Een van de vele tentoonstellingen over de val van de muur. En niet de slechtste zo blijkt uit de tientallen foto’s waarop de val van de muur wordt uitgebeeld. Maar de meeste indruk maakt een documentaire van Stefan Aust, waar we een half uur ademloos naar kijken omdat daarin pas goed duidelijk wordt welke risicovolle, lange, vreedzame revolutie er aan de uiteindelijke doorbaak op 9 november 1989 vooraf is gegaan.
Een vreedzame revolutie, gevoerd door de burgerrechtenbeweging met steun vanuit de kerken, waarvoor de kiem al werd gelegd door vredes- en mileuactivisten eind jaren zeventig. Het is een klein wonder dat er vóór de 9de november geen slachtoffers zijn gevallen. Zeker in de maanden direct daaraan voorafgaand, toen er overal in de DDR protestbijeenkomsten werden gehouden. Gelukkig hadden de Vopo’s, bij de grote demonstratie in Oost-Berlijn op 4 november 1989, waarbij meer dan honderdduizend mensen op de been waren, het bevel meegekregen om geen wapens te gebruiken. Het enige wapen dat hier en daar werd ingezet, was het ‘waterkanon’. Uit alles blijkt dat de toestand in de DDR begin november 1989 al bijna onhoudbaar geworden was door de steeds grotere demonstraties in Leipzig, Dresden en Berlijn en de massale vluchtpogingen van Oost-Duitsers via Praag naar Oostenrijk.
Walther Schabowski
Na de viering van het veertigjarige bestaan van de DDR begin oktober 2008, zijn de veranderingen razendsnel gegaan. Honecker werd plotseling vervangen door Egon Krenz, die een 'Wende' beloofde, waarin ook ‘vrij reizen’ mogelijk zou worden. Al had dat laatste pas op 10 november officieel naar buiten mogen komen en niet op een persconferentie op 9 november ’s avonds om half 9, toen het grote nieuws onverwachts op straat kwam te liggen. Simpelweg omdat een oplettende journalist even doorvroeg bij Walther Schabowski, per wanneer de grenzen precies open zouden gaan. Historisch is dan het moment waarop Schabowski wat vertwijfeld op een briefje kijkt en vervolgens laat weten dat dat volgens hem 'per direct' het geval is.
Na de viering van het veertigjarige bestaan van de DDR begin oktober 2008, zijn de veranderingen razendsnel gegaan. Honecker werd plotseling vervangen door Egon Krenz, die een 'Wende' beloofde, waarin ook ‘vrij reizen’ mogelijk zou worden. Al had dat laatste pas op 10 november officieel naar buiten mogen komen en niet op een persconferentie op 9 november ’s avonds om half 9, toen het grote nieuws onverwachts op straat kwam te liggen. Simpelweg omdat een oplettende journalist even doorvroeg bij Walther Schabowski, per wanneer de grenzen precies open zouden gaan. Historisch is dan het moment waarop Schabowski wat vertwijfeld op een briefje kijkt en vervolgens laat weten dat dat volgens hem 'per direct' het geval is.
Het Schabowski-fragment heb ik intussen al ettelijke keren op televisie voorbij zien komen en het blijft een onbegrijpelijk moment. Na die merkwaardige persconferentie was er geen houden meer aan en stroomde het volk naar de grensovergangen, waarbij die in de Bornholmer Strasse het eerst openging. Een ouder echtpaar liep als eerste zomaar naar ‘drüben’, de Vopo's in verwarring achter zich latend. Het ongeloof, de opwinding en de euforie die daarna volgden kende geen grenzen meer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten