Donderdag 12 nov. 2009.
Vandaag stappen we op de fiets richting Mitte. Op het programma staat een fototentoonstelling over de oude DDR (Auferstanden aus Ruinen) in de Pool Gallery in de Tucholskystrasse 36, midden in de oude Joodse buurt van Berlijn, ook wel het Scheunenviertel genoemd. Op de voorpagina van de Zitty, (das ‘Hauptstadtmagazin’ voor de cultuurliefhebber) stond een intrigerende foto van Egon Krenz en Margot Honecker in een genoeglijk onderonsje op een FDJ-bijeenkomst op 1 mei 1980. Nooit geweten dat Krenz toen de leider van de Oost-Duitse jeugdbeweging was, voor hij in oktober 1989 Honecker opvolgde als partijvoorzitter. En Margot was niet alleen ‘de echtgenote van’, maar destijds de minister van volkseducatie.
De foto is gemaakt door Ute Mahler, met haar man Werner Mahler een van de oprichters van het Oost-Duitse fotopersbureau 'Ostkreuz'. Ze worden uitvoerig geportretteerd in de Zitty van 5-13 November en laten oud werk van henzelf en van andere Ostkreuz-fotografen zien in de Pool Gallery. Mooie, zwart-wit foto’s van gewone mensen in hun dagelijks leven in de DDR. Qua omvang valt de expositie wat tegen, er hangen hooguit een stuk of dertig foto’s, maar de kwaliteit is hoog. Zelf sla ik na het bezoek aan de galerie meteen aan het fotograferen in de schilderachtige omgeving. Een mix van oude, vervallen en opgeknapte gebouwen. Soms met heftig beschilderde gevels, zoals het kunstcentrum Tacheles in de Oranienburgerstrasse, de ‘hoofdstraat’ van de oude de Joodse buurt.
Vandaag stappen we op de fiets richting Mitte. Op het programma staat een fototentoonstelling over de oude DDR (Auferstanden aus Ruinen) in de Pool Gallery in de Tucholskystrasse 36, midden in de oude Joodse buurt van Berlijn, ook wel het Scheunenviertel genoemd. Op de voorpagina van de Zitty, (das ‘Hauptstadtmagazin’ voor de cultuurliefhebber) stond een intrigerende foto van Egon Krenz en Margot Honecker in een genoeglijk onderonsje op een FDJ-bijeenkomst op 1 mei 1980. Nooit geweten dat Krenz toen de leider van de Oost-Duitse jeugdbeweging was, voor hij in oktober 1989 Honecker opvolgde als partijvoorzitter. En Margot was niet alleen ‘de echtgenote van’, maar destijds de minister van volkseducatie.
De foto is gemaakt door Ute Mahler, met haar man Werner Mahler een van de oprichters van het Oost-Duitse fotopersbureau 'Ostkreuz'. Ze worden uitvoerig geportretteerd in de Zitty van 5-13 November en laten oud werk van henzelf en van andere Ostkreuz-fotografen zien in de Pool Gallery. Mooie, zwart-wit foto’s van gewone mensen in hun dagelijks leven in de DDR. Qua omvang valt de expositie wat tegen, er hangen hooguit een stuk of dertig foto’s, maar de kwaliteit is hoog. Zelf sla ik na het bezoek aan de galerie meteen aan het fotograferen in de schilderachtige omgeving. Een mix van oude, vervallen en opgeknapte gebouwen. Soms met heftig beschilderde gevels, zoals het kunstcentrum Tacheles in de Oranienburgerstrasse, de ‘hoofdstraat’ van de oude de Joodse buurt.
Joodse meisjesschool
Parallel aan de Oranienburgerstrasse loopt de Auguststrasse. Op straat geeft iemand me de tip dat daar tot eind van de week een bijzondere tentoonstelling van jonge fotografen te zien is. Het blijkt een afstudeerexpositie van vierentwintig leerlingen aan de Ostkreuz-fotoacademie. Zeg maar de leerlingen van Ute en Werner Mahler, waarvan we eerder de foto’s hebben gezien in de Pool Gallery. Omdat het een gebouw is van de Joodse gemeenschap kom je er niet zomaar in. Elke bezoeker, en dat zijn er vanmiddag gelukkig maar een handvol, wordt door twee bewakers grondig gecontroleerd. Het roept even onze irritatie op, maar daarna zijn we aangenaam verrast door deze toevalstreffer. Niet alleen door de foto-expositie – met veel zwartfotografie – maar ook door het unieke gebouw waar de expo wordt gehouden.
Parallel aan de Oranienburgerstrasse loopt de Auguststrasse. Op straat geeft iemand me de tip dat daar tot eind van de week een bijzondere tentoonstelling van jonge fotografen te zien is. Het blijkt een afstudeerexpositie van vierentwintig leerlingen aan de Ostkreuz-fotoacademie. Zeg maar de leerlingen van Ute en Werner Mahler, waarvan we eerder de foto’s hebben gezien in de Pool Gallery. Omdat het een gebouw is van de Joodse gemeenschap kom je er niet zomaar in. Elke bezoeker, en dat zijn er vanmiddag gelukkig maar een handvol, wordt door twee bewakers grondig gecontroleerd. Het roept even onze irritatie op, maar daarna zijn we aangenaam verrast door deze toevalstreffer. Niet alleen door de foto-expositie – met veel zwartfotografie – maar ook door het unieke gebouw waar de expo wordt gehouden.
Een van de fotografen is Timo Stammberger, die grote foto’s van onderaardse metrogangen exposeert in een oude gymzaal, met afgebladderde verf aan de muren en het plafond, en waar je zo nog in de wandrekken kunt klimmen. Hij vertelt dat we terechtgekomen zijn in de voormalige Joodse meisjesschool van Berlijn, die al jaren gesloten was en die nu een nieuwe, tijdelijke culturele bestemming heeft gekregen zoals gebeurd is met veel oude (fabrieks)gebouwen in Berlijn. Veel industrie is verdwenen uit Berlijn en heeft plaats gemaakt voor cultuur. Suikerfabrieken, broodfabrieken en oude bierbrouwerijen zijn nu bloeiende cultuurcentra, zoals de populaire Kulturbrauerei in Prenzlauer Berg.
De oude Joodse meisjesschool, een vier verdiepingen hoog schoolgebouw is nog grotendeels in oude staat, met behang, vloerbedekking en kleuren uit de jaren vijftig en een lift met een open met gaas afgezette liftkooi, die je in oude films van Hitchcock nog wel eens tegenkomt. Een afgebladderd gebouw dat tijdelijk weer nieuw leven is ingeblazen door de Ostkreuz-fotografen, maar dat de foto’s ook een beetje in de weg zit, want soms eist de ruimte meer de aandacht op dan de foto’s. Ik kan er geen genoeg van krijgen en maak tientallen foto’s. Ergens in een gang kom ik een prachtige muurtekening tegen van Bertold Brecht en op een A4-tje lees ik dat de school ooit de Bertold Brechtschule heette. Alle Joodse meisjes in Berlijn gingen er voor de oorlog naar school, tot de transporten naar de concentratiekampen begonnen en de school een nieuwe functie kreeg als verzamelcentrum. Na de oorlog zaten de 'Junge Pioniere' van Walther Ulbricht en Erich Honecker er op school. En nu hangen er tijdelijk prachtige foto’s van jonge fotografen, die in veel gevallen hun eigen omgeving, familie en vrienden hebben gefotografeerd, ook al het handelsmerk van de oude generatie Ostkreuz-fotografen.
De oude Joodse meisjesschool, een vier verdiepingen hoog schoolgebouw is nog grotendeels in oude staat, met behang, vloerbedekking en kleuren uit de jaren vijftig en een lift met een open met gaas afgezette liftkooi, die je in oude films van Hitchcock nog wel eens tegenkomt. Een afgebladderd gebouw dat tijdelijk weer nieuw leven is ingeblazen door de Ostkreuz-fotografen, maar dat de foto’s ook een beetje in de weg zit, want soms eist de ruimte meer de aandacht op dan de foto’s. Ik kan er geen genoeg van krijgen en maak tientallen foto’s. Ergens in een gang kom ik een prachtige muurtekening tegen van Bertold Brecht en op een A4-tje lees ik dat de school ooit de Bertold Brechtschule heette. Alle Joodse meisjes in Berlijn gingen er voor de oorlog naar school, tot de transporten naar de concentratiekampen begonnen en de school een nieuwe functie kreeg als verzamelcentrum. Na de oorlog zaten de 'Junge Pioniere' van Walther Ulbricht en Erich Honecker er op school. En nu hangen er tijdelijk prachtige foto’s van jonge fotografen, die in veel gevallen hun eigen omgeving, familie en vrienden hebben gefotografeerd, ook al het handelsmerk van de oude generatie Ostkreuz-fotografen.
Tacheles
Een ander bijzonder gebouw in de Joodse buurt is Tacheles in de Oranienburgerstrasse, schuin tegenover de schitterende Neue Synagoge uit 1866, waarvan helaas alleen nog de facade en de prachtige gouden koepel over is. Tacheles is een verhaal apart en een must-see voor iedere in cultuur geïnteresseerde toerist. Een vier verdiepingen hoog, groot oud voormalig winkelcentrum uit 1900, dat sinds de val van de muur in handen is gevallen van jonge, autonome kunstenaars en inmiddels een museum op zich is geworden.
Een ander bijzonder gebouw in de Joodse buurt is Tacheles in de Oranienburgerstrasse, schuin tegenover de schitterende Neue Synagoge uit 1866, waarvan helaas alleen nog de facade en de prachtige gouden koepel over is. Tacheles is een verhaal apart en een must-see voor iedere in cultuur geïnteresseerde toerist. Een vier verdiepingen hoog, groot oud voormalig winkelcentrum uit 1900, dat sinds de val van de muur in handen is gevallen van jonge, autonome kunstenaars en inmiddels een museum op zich is geworden.
Het hele gebouw zit van buiten en van binnen onder de graffiti en op alle verdiepingen kom je wel kunstenaars tegen die er een atelier hebben of hun schilderijen of afdrukken daarvan verkopen. Het is een alternatief kunstcentrum dat een beetje tegen de kraakscene aanschurkt en dat al een tijdje op de nominatie staat om gesloten te worden. Maar voorlopig hebben tal van kunstenaars uit Europa en Zuid-Amerika er hun sporen nagelaten: in het gebouw en in de enorme achtertuin en de muren van omliggende gebouwen. Je komt ogen tekort voor alle creatieve objecten en verrassingen in de ‘tuin’ achter het gebouw. Maar er is veel meer: in Café Zapata kun je terecht voor een drankje en een hapje of een muziekoptreden, alternatieve kleding kopen of sieraden in een van de winkeltjes op de begane grond of naar de film in de High-end Cinema op de tweede verdieping. Een donker hol waar alternatieve films worden vertoond, zoals in het begin van de jaren zeventig in de Haarlemse 'Witte Bioscoop'. Bij Tacheles stap je zo weer de jaren zeventig binnen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten