WEEKEND VAN DE DUITSE EENHEID

Zaterdag 3 oktober 2009
De Duitse eenwording werd een feit op 3 oktober 1990, toen er een einde kwam aan de Deutsche Demokratische Republik. In Berlijn wordt het vandaag gevierd met een geweldig straatspektakel. Een symbolisch straattheater rond twee reuzen. Een reus van een meter of 10 hoog, gekleed als een ouderwetse duiker met helm, die onder water bij het Hauptbahnhof tot leven komt en dan, na omhoog te zijn getakeld, aan een wandeling begint richting Brandenburger Tor. Ondertussen ‘wandelt’ een kleine reuzin, die ontwaakt is voor het 'Rote Rathaus', vanuit het oude Oosten over de Unter den Linden richting Brandenburger Tor, waar de twee elkaar symbolisch in de armen zullen sluiten aan het eind van de middag.
Wij gaan rond 12 uur op pad om vanuit het ‘westen’ de reus op de voet te volgen. Vanaf ons appartement in Tiergarten lopen we via de Strasse der 17 ten Juni richting Brandenburger Tor. Er worden een half miljoen mensen verwacht. Manifestaties van deze omvang kennen we niet of nauwelijks in Nederland. Ondanks de lichte motregen slenteren er al duizenden mensen langs de tientallen eet- en drinktentjes langs de Strasse der 17ten Juni. Logistiek weten die Duitsers van wanten. De halve Tiergarten is afgezet met hekken. Je kunt er alleen in via enkele controleposten, waar elke rugzak wordt gecontroleerd. Het is een gezellige kermis met een groot reuzenrad, kindercarrousel, enorme videoschermen en voor de Brandenburger Tor een groot muziekpodium, waar in de middag en de avond allerlei bands optreden.

Wij arriveren precies op tijd bij de kruising met de Rabinstrasse in Tiergarten, die voert naar het Hauptbahnhof en waar we in de verte de reus zien aankomen. Een geweldig spektakel. Het gevaarte hangt in een soort kraanconstructie en zijn logge lichaamsdelen worden bewogen door een man of twintig die aan touwen heen en weer en omhoog en omlaag springen. Het ziet er van een afstand uit alsof de reus echt loopt. Er klinken voortdurend commando’s en voor de reus uit lopen militairen om de weg vrij te maken voor de opdringerige mensen die net als ik allemaal van voren het ultieme plaatje willen maken van de wandelende reus. Achter de reus rijdt een open wagen met daarop een popband met jankende gitaren.

Op de kruising tussen Rabinstrasse en de Strasse des 17 ten Juni komt de karavaan voor het reuzenrad tot stilstand. De reus wordt van zijn helm ontdaan en hij valt zittend in slaap. Om 4 uur zal hij weer worden gewekt voor zijn ontmoeting met de kleine reuzin.
Holocaust monument

Wij laten de grote reus achter ons en lopen richting Oost, langs de Brandenburger Tor en het indrukwekkende Holocaust monument, met ingetogen toeristen naast spelende kinderen tussen en op de tientallen stenen. In het doorgebroken zonnetje ziet het er vreedzaam uit: een golvende vallei met steenblokken van verschillende grootte, waar je doorheen loopt als in een doolhof, steeds dieper naar het midden tot de stenen links en rechts boven je uittorenen. Heel bijzonder ook door de enorme omvang, maar voor de kids is het vooral een geweldige speelplaats. In een Oost-Duits aandoend koffietentje in de Wilhelmstrasse, met Vietnamees bedienend personeel drinken we koffie met Pflaumentorte. Overal zit het bomvol, maar hier vinden we nog een vrij hoekje. Daarna door naar Unter den Linden, waar de kleine reuzin verwacht wordt. Ook hier duizenden mensen op de been en langs de straat wachtend op de dingen die komen gaan. We posteren ons tegenover een gebouw met over de hele gevel een gigantisch spandoek met de tekst: ‘1989: es gelang gemeinsam’, afgebeeld op een hemelsblauwe achtergrond tussen een aantal kleurrijke vliegers. Overal in de stad kom je de tekens en signalen tegen van 20 Jahre Mauerfall, zoals de herdenking van de val van de muur genoemd wordt.
Kleine reuzin

Bijna anderhalf uur staan we keurig tussen de meute te wachten, wippen tussendoor even een Berlin shop in om wat ansichtkaarten te kopen en blijven met verbazing om ons heen kijken naar de permanente stroom passanten. Reikhalzend wordt er uitgekeken naar de kleine reuzin, en ja hoor, daar komt ze in de verte aan gebanjerd in haar gele oliejas. Een stuk minder indrukwekkend dan de grote reus, maar subtieler in haar bewegingen. Via touwen worden haar ogen, oogleden, en mond bewogen evenals de rest van haar lichaam.

Precies voor ons gaat ze even door de knieën, om zich heen kijkend als de koningin op koninginnedag, om dan weer verder te wandelen naar de Brandenburger Tor, waar twee hoge kranen klaar staan om haar later op te takelen, over de Quadriga heen in de armen van de grote reus. Maar zolang willen wij niet meer wachten, want er zit geen beweging meer in de steeds compacter wordende menigte om ons heen en dat begint te benauwen. Je moet er niet aan denken dat er paniek uitbreekt en mensen zomaar beginnen te rennen. Dan komen mensen letterlijk in de verdrukking en kunnen er doden vallen.

Het probleem is dat er vanaf Unter den Linden steeds meer mensen richting Brandenburger Tor willen om het ultieme reuzenspektakel mee te maken, maar alles staat muurvast en er zit geen beweging meer in de oeverloze massa rond ons heen. Wij sluiten ons aan bij een paar tegendraadse types die net als ons de angst om het hart is geslagen en die worstelend tegen de stroom in, de ruimte opzoeken vóór het fout gaat. Na een tiental meters en de nodige verwensingen over en weer komt er langzaam meer beweegruimte en is de druk van de ketel. Blij toe. Dat was geen prettige ervaring. Een claustrofoob zou gillend gek zijn geworden.
Met een omtrekkende beweging lopen we daarna naar de Reichstag, waar we van een veilige afstand nog net even de reuzin aan een kraan zien zweven.
‘s Avonds zien we in het late journaal in een flits hoe voor de Brandenburger Tor de ‘hereniging’ gelukt is en de kleine reuzin op schoot terecht is gekomen bij de grote reus. Ossie meets Wessie.