Woensdag 25 november 2009
Vandaag staat er een wandeling op ons programma naar Wedding en Prenzlauer Berg. ‘Zwischen Kiez und Schikimicki’, heet de wandeling in onze architectuurgids en daar kan ik geen chocola van maken. Wel weet ik dat als een Berlijner het over zijn ‘kiez’ heeft, hij het over zijn buurtje heeft. Daar zijn ze meer aan gehecht dan aan de stad zelf, zo las ik in een verhaal in de Berliner Morgenpost. Berlijners zijn weliswaar grootstedelingen, maar ze leven en denken provinciaals. Hun eigen buurtje kennen als hun broekzak, maar in de nieuwe koepel van de Reichstag zijn ze nog nooit geweest. Waarom zouden ze? Wat moet je in Neukölln als je in Prenzlauer Berg woont. Berlijn is zo groot en heeft zoveel verschillende stads- en dorpskernen. Daar kom je als toerist in een lang weekend of een week helemaal niet aan toe. En de Berlijner zelf blijft vooral in zijn eigen ‘kiez’. Alleen uitgaan doe je misschien in de ‘City’. Maar als je in Prenzlauer Berg woont, de trendy wijk vlakbij Mitte, heb je in de 'Kulturbrauerei' alles bij de hand, zoals wij later op de dag zullen merken.
Vandaag staat er een wandeling op ons programma naar Wedding en Prenzlauer Berg. ‘Zwischen Kiez und Schikimicki’, heet de wandeling in onze architectuurgids en daar kan ik geen chocola van maken. Wel weet ik dat als een Berlijner het over zijn ‘kiez’ heeft, hij het over zijn buurtje heeft. Daar zijn ze meer aan gehecht dan aan de stad zelf, zo las ik in een verhaal in de Berliner Morgenpost. Berlijners zijn weliswaar grootstedelingen, maar ze leven en denken provinciaals. Hun eigen buurtje kennen als hun broekzak, maar in de nieuwe koepel van de Reichstag zijn ze nog nooit geweest. Waarom zouden ze? Wat moet je in Neukölln als je in Prenzlauer Berg woont. Berlijn is zo groot en heeft zoveel verschillende stads- en dorpskernen. Daar kom je als toerist in een lang weekend of een week helemaal niet aan toe. En de Berlijner zelf blijft vooral in zijn eigen ‘kiez’. Alleen uitgaan doe je misschien in de ‘City’. Maar als je in Prenzlauer Berg woont, de trendy wijk vlakbij Mitte, heb je in de 'Kulturbrauerei' alles bij de hand, zoals wij later op de dag zullen merken.
Gesundbrunnen
Maar eerst sporen we van Tiergarten via Friedrichstrasse en Alexanderplatz naar Gesundbrunnen, een van de grootste spoorwegknooppunten van Berlijn. Het station uit 1877, lag tot 1989 aan de oostkant van de muur. De naam herinnert aan het kuuroord dat hier in de 19de eeuw moet zijn geweest, maar daar is weinig van terug te vinden. Wel ligt er langs de diverse spoorlijnen nog een groot park, het Volkspark Humboldhain, dat in 1869 werd aangelegd, dus nog voor het station werd gebouwd. Het station heeft na de val van de muur een gigantische face-lift ondergaan door de bouw van het moderne 'Gesundbrunnen Center', helemaal over het oude station heen. Een enorme winkelarcade die veel publiek trekt, met daaronder het oude spoorwegemplacement.
Maar eerst sporen we van Tiergarten via Friedrichstrasse en Alexanderplatz naar Gesundbrunnen, een van de grootste spoorwegknooppunten van Berlijn. Het station uit 1877, lag tot 1989 aan de oostkant van de muur. De naam herinnert aan het kuuroord dat hier in de 19de eeuw moet zijn geweest, maar daar is weinig van terug te vinden. Wel ligt er langs de diverse spoorlijnen nog een groot park, het Volkspark Humboldhain, dat in 1869 werd aangelegd, dus nog voor het station werd gebouwd. Het station heeft na de val van de muur een gigantische face-lift ondergaan door de bouw van het moderne 'Gesundbrunnen Center', helemaal over het oude station heen. Een enorme winkelarcade die veel publiek trekt, met daaronder het oude spoorwegemplacement.
Wij zijn verbaasd over de omvang van het complex in dit deel van de stad en dolen aanvankelijk wat ontheemd rond voor we het startpunt van onze wandeling hebben gevonden. Die ligt aan de rand van het volkspark, waar een wandelweg omhoog voert naar de ‘Flaktürme’, een oude betonnen constructie, die in de tweede wereldoorlog werd gebruikt voor het afweergeschut van de Duitsers tegen overvliegende Engelse en Amerikaanse bommenwerpers. Na de oorlog werd op dezelfde plek een deel van het puin verzameld uit de gebombardeerde stad en ontstond een kunstmatige heuvel, een met groen bedekte ‘Trümmerhaufen’, die nu een fantastisch uitzicht biedt over Oost-Berlijn en het spoorwegcomplex van Gesundbrunnen.
AEG-fabrieken
Aan het andere eind van het park zien we de voormalige AEG-fabrieken liggen, ons volgende doel. Het enorme fabriekscomplex is een aantal jaren geleden al verlaten door AEG, zoals er veel grote industrieën uit Berlijn zijn vertrokken. Nu zit het innovatiecentrum van de Technische Universiteit er, samen met een verzameling van allerlei technische bedrijven. Privéterrein zo blijkt als ik even over een denkbeeldige lijn heenstap voor het maken van een foto van de oude indrukwekkende montagehal van AEG. Een schitterend voorbeeld van oude industriële architectuur uit het jaar 1912.
Aan het andere eind van het park zien we de voormalige AEG-fabrieken liggen, ons volgende doel. Het enorme fabriekscomplex is een aantal jaren geleden al verlaten door AEG, zoals er veel grote industrieën uit Berlijn zijn vertrokken. Nu zit het innovatiecentrum van de Technische Universiteit er, samen met een verzameling van allerlei technische bedrijven. Privéterrein zo blijkt als ik even over een denkbeeldige lijn heenstap voor het maken van een foto van de oude indrukwekkende montagehal van AEG. Een schitterend voorbeeld van oude industriële architectuur uit het jaar 1912.
Binnen de kortste keren staat er een portier voor me, die me laat weten dat fotograferen verboden is. Alsof ik een geheime kerncentrale aan het fotograferen ben in Iran. En dan realiseer ik me dat ik in het oude Oosten ben, waar ik al eens eerder ben opgepakt omdat ik een ‘verboden’ foto maakte (van de muur). Ook deze portier doet zijn ‘plicht’ en kadaverdiscipline houdt in, dat iedereen zich aan de regels moet houden. Maar dit is te gek voor woorden, want er is geen slagboom en als ik drie stappen achteruit doe sta ik op de ‘openbare weg’ en kan ik dezelfde foto maken. Door mijn hoofd schieten weer de vooroordelen over Duitsers: of ze zijn ontzettend autoritair, of ze zijn ontzettend volgzaam, eigenschappen die nog zijn overgeleverd uit het feodale tijdperk. En dit is het volgzame type voor wie discipline en regels heilig zijn. Erover praten heeft dan ook geen zin en we lopen lachend door. Maar het lachen vergaat ons als we verderop op een van de oude gebouwen opeens een plaquette tegenkomen met een herinnering aan de Poolse dwangarbeiders die hier in de tweede wereldoorlog hebben gewerkt en die vanuit het concentratiekamp Sachsenhausen dagelijks werden aan- en afgevoerd.
De hoofdingang van het oude fabrieksterrein ligt aan de andere kant van het complex, waar we tussen nieuwbouwflats nog de oude ingangspoort terugvinden met daarop Allgemeine Elektrizitätsgesellschaft. Een industrieel monumentje aan de Brunnenstraat, de belangrijkste verkeersader van de arbeiderswijk Wedding. Vandaar lopen we naar de Gliemtunnel, een lang viaduct onder het spoor door, dat de grens vormde tussen Wedding (West) en Prenzlauer Berg (Oost). Sinds de val van de muur is de Gliemtunnel weer open. Vroeger lag in het niemandsland tussen Oost en West, een uitgestrekt goederenemplacement. Dat heeft nu een nieuwe bestemming gekregen als groengebied, dat ‘Mauerpark’ gaat heten, omdat hier vroeger de muur liep. Een verwarrende naam want die Mauer liep natuurlijk door heel Berlijn.
Mauerpark
De hoofdingang van het oude fabrieksterrein ligt aan de andere kant van het complex, waar we tussen nieuwbouwflats nog de oude ingangspoort terugvinden met daarop Allgemeine Elektrizitätsgesellschaft. Een industrieel monumentje aan de Brunnenstraat, de belangrijkste verkeersader van de arbeiderswijk Wedding. Vandaar lopen we naar de Gliemtunnel, een lang viaduct onder het spoor door, dat de grens vormde tussen Wedding (West) en Prenzlauer Berg (Oost). Sinds de val van de muur is de Gliemtunnel weer open. Vroeger lag in het niemandsland tussen Oost en West, een uitgestrekt goederenemplacement. Dat heeft nu een nieuwe bestemming gekregen als groengebied, dat ‘Mauerpark’ gaat heten, omdat hier vroeger de muur liep. Een verwarrende naam want die Mauer liep natuurlijk door heel Berlijn.
Mauerpark
Op dit moment wordt er in de buurt nog hevig gesteggeld hoe het Mauerpark eruit moet gaan zien, zo horen we in café Niesen aan de Schwedterstrasse, waar ooit de muur direct langs liep. Niesen is een prachtig, alternatief café, met een interieur dat zo afkomstig lijkt uit onze jaren zeventig. Ook die sfeer lijkt er nog te heersen. Buurtbewoners komen er met hun kinderen na school wat drinken. Heel relaxt en ‘locker’ zoals de Duitsers het noemen. Ook de Kuchen in ‘café-salon-social’ Niesen, zoals de kroeg volgens de kaart heet, laat zich goed smaken en de eigenaar komt, als hij merkt dat we ‘Ausländer’ zijn, meteen met een knipselmap aanzetten met oude foto’s van de muur die direct voor het café stond en die het einde vormde van de ‘Französchische Sektor’.
Niet ver van café Niesen ligt ook de Bornholmer Brücke, de grensovergang die het eerst open ging na de val van de muur in 1989. Ik wil er om die reden graag even overheen lopen, maar we stranden op een lange voetgangersbrug boven een niemandsland van spoorlijnen en rails. Hier ligt het verkeersknooppunt voor alle trams en treinen die vanuit de stad naar het noorden gaan. Een fascinerende omgeving: vanaf de voetgangersbrug kijk je neer op een wirwar van spoorrails en om de haverklap schieten er internationale treinen of Strassenbahnen onder je door. Verderop zien we het station van Gesundbrunnen en rechts daarvan de Bornholmer Brücke. Maar we kunnen er zo niet komen en keren om in de richting van de grote sporthal (Max Schmeling-Halle), en het atletiekstadion (Friedrich-Ludwig-Jahn-Sportpark) die het huidige Mauerpark flankeren. Een heftig beschilderde lange muur langs het sportpark, paradijs voor graffitispuiters, brengt de toeristen op een dwaalspoor, maar is niet dé muur. Die is hier afgebroken en alleen de naam Mauerpark herinnert er nog aan.
Niet ver van café Niesen ligt ook de Bornholmer Brücke, de grensovergang die het eerst open ging na de val van de muur in 1989. Ik wil er om die reden graag even overheen lopen, maar we stranden op een lange voetgangersbrug boven een niemandsland van spoorlijnen en rails. Hier ligt het verkeersknooppunt voor alle trams en treinen die vanuit de stad naar het noorden gaan. Een fascinerende omgeving: vanaf de voetgangersbrug kijk je neer op een wirwar van spoorrails en om de haverklap schieten er internationale treinen of Strassenbahnen onder je door. Verderop zien we het station van Gesundbrunnen en rechts daarvan de Bornholmer Brücke. Maar we kunnen er zo niet komen en keren om in de richting van de grote sporthal (Max Schmeling-Halle), en het atletiekstadion (Friedrich-Ludwig-Jahn-Sportpark) die het huidige Mauerpark flankeren. Een heftig beschilderde lange muur langs het sportpark, paradijs voor graffitispuiters, brengt de toeristen op een dwaalspoor, maar is niet dé muur. Die is hier afgebroken en alleen de naam Mauerpark herinnert er nog aan.
Prenzlauer Berg
Vanuit het Mauerpark lopen wij de wijk Prenzlauer Berg in, met zijn talrijke alternatieve winkeltjes, restaurantjes en trendy zaakjes. Via de populaire Eberswalder Strasse komen we in het hart van Prenzlauer Berg: het 'Hochbahnviadukt' op de hoek van de Dantziger Strasse en de lange en brede Schönhauser Allee, de belangrijkste verkeersweg van Prenzlauer Berg. Omdat het inmiddels bijna donker is en wij onze gids niet meer goed kunnen lezen, beëindigen wij onze wandeling voortijdig in de Kulturbrauerei, de voormalige bierbrouwerij van Schultheiss uit 1850. Weer zo’n groot industrieel complex in rode baksteen, dat een compleet nieuwe bestemming heeft gekregen. De bierbrouwers hebben plaats gemaakt voor kunstenaars, muzikanten en kunstverkopers. Er zitten nu galerieën, ateliers, een markthal, een groot filmhuis, restaurants, en zalen voor muziek en theater. Het is dé grote trekker voor mensen die willen uitgaan in Prenzlauer Berg.
Vanuit het Mauerpark lopen wij de wijk Prenzlauer Berg in, met zijn talrijke alternatieve winkeltjes, restaurantjes en trendy zaakjes. Via de populaire Eberswalder Strasse komen we in het hart van Prenzlauer Berg: het 'Hochbahnviadukt' op de hoek van de Dantziger Strasse en de lange en brede Schönhauser Allee, de belangrijkste verkeersweg van Prenzlauer Berg. Omdat het inmiddels bijna donker is en wij onze gids niet meer goed kunnen lezen, beëindigen wij onze wandeling voortijdig in de Kulturbrauerei, de voormalige bierbrouwerij van Schultheiss uit 1850. Weer zo’n groot industrieel complex in rode baksteen, dat een compleet nieuwe bestemming heeft gekregen. De bierbrouwers hebben plaats gemaakt voor kunstenaars, muzikanten en kunstverkopers. Er zitten nu galerieën, ateliers, een markthal, een groot filmhuis, restaurants, en zalen voor muziek en theater. Het is dé grote trekker voor mensen die willen uitgaan in Prenzlauer Berg.
Vandaag is er op het grote binnenterrein net een sfeervolle kerstmarkt open gegaan. Een van de vijfenveertig kerstmarkten in Berlijn! Het is een echte familiekerstmarkt met kleine draai- en zweefmolens voor kinderen en van die ouderwetse schuitjesschommels voor volwassenen. En verder natuurlijk - zoals op elke kerstmarkt - tientallen houten huisjes waar je van alles kunt eten (van gepofte kastanjes tot Lebkuchen) en drinken (van Glühwein tot absint!). Ook is er van alles te koop voor de kerst: kaarsen, engeltjes, lampjes, houtsnijwerk, en allerhande kerstversiering. Ook de Kulturbrauerei zelf is al helemaal in kerststijl versierd, wat het rode gebouwencomplex een sprookjesachtige aanblik geeft.
Filmpremière
In het restaurant van het Filmhaus wagen wij ons aan een cocktail en een ‘kaasplankje’, dat een maaltijd blijkt te zijn. Op een van de wanden in het sfeervolle, grote (tapas)restaurant wordt de film Casablanca vertoond met Humphrey Bogart en Ingrid Bergman. Ik voel me er als cinefiel meteen thuis. Helemaal wanneer we later in de hal van het megafilmhuis, midden in de hectiek van een filmpremière terecht komen. De Duitse film Die Tür beleeft vanavond hier zijn Berlijnse première en de rode loper ligt al klaar voor de hoofdrolspelers. De pers is in groten getale uitgerukt, met veel fotografen en camerateams. Ik heb een sterk déjà vu-gevoel: alsof ik op de Berlinale, het jaarlijke grote internationale filmfestival terecht ben gekomen bij een persconferentie.
In het restaurant van het Filmhaus wagen wij ons aan een cocktail en een ‘kaasplankje’, dat een maaltijd blijkt te zijn. Op een van de wanden in het sfeervolle, grote (tapas)restaurant wordt de film Casablanca vertoond met Humphrey Bogart en Ingrid Bergman. Ik voel me er als cinefiel meteen thuis. Helemaal wanneer we later in de hal van het megafilmhuis, midden in de hectiek van een filmpremière terecht komen. De Duitse film Die Tür beleeft vanavond hier zijn Berlijnse première en de rode loper ligt al klaar voor de hoofdrolspelers. De pers is in groten getale uitgerukt, met veel fotografen en camerateams. Ik heb een sterk déjà vu-gevoel: alsof ik op de Berlinale, het jaarlijke grote internationale filmfestival terecht ben gekomen bij een persconferentie.
Maar het gaat nog even duren voor de sterren arriveren, dus spoedden wij ons naar huis voor de sterren van ‘FC Hollywood’, zoals in Duitsland de bijnaam is van voetbalclub Bayern München. Bayern is de nieuwe club van trainer Louis van Gaal, die net op tijd het zinkende schip van AZ heeft verlaten. Verder draait Mark Van Bommel er al een paar jaar mee als middenvelder en sinds dit seizoen speelt ook Arjan Robben in München, tenminste wanneer hij niet op de bank zit, want hij is meestal geblesseerd. Ook met Bayern zelf gaat het niet naar wens: ze staan in de middenmoot in de competitie omdat ze te weinig scoren. Maar vanavond in de Champions Leaguewedstrijd tegen Haifa is het geluk aan de zijde van Van Gaal. Al is de 1-0 minimaal en de wedstrijd niet om over naar huis te schrijven. Dus doe ik dat verder ook niet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten