vrijdag 6 november 2009

VERDWENEN FILMPALEIZEN




Zondag 4 oktober 2009
Van de vele rommelmarkten in Berlijn is de Berliner Trödelmarkt die elke zaterdag en zondag wordt gehouden aan het eind van de Strasse der 17ten Juni bij Tiergarten, een van de leukste. Een antiek- en rommelmarkt met veel mooie dingetjes. Keurige dames die porselein, glas- en zilverwerk verkopen naast sjofele Turken en Russen die van alles verkopen wat los en vast zit. Ik kijk mijn ogen uit, maar schrik me te pletter van de prijzen. Simpele oude, aftandse fotocameraatjes waar de heren verkopers ongeïnteresseerd en met een stalen gezicht 30 euro voor vragen. Frustrerend als je een doos vol fotocamera’s als schroot bij elkaar ziet liggen en ze daar dan dit soort absurde prijzen voor vragen. Ik laat me verleiden tot de aankoop van een looiige, oude Russische 8 mm camera, na te hebben afgedongen van de gangbare vraagprijs van 30 naar 10 euro. Het mooiste object wat ik tegenkom is een prachtige oude 16 mm camera met drie verwisselbare lenzen uit, ik denk, de jaren vijftig. Maar die moet maar liefst 160 euro kosten. Volgens de oudere dame in de kraam kan er nog mee worden gefilmd, maar haar echtgenoot (en ik) weten wel beter. Ik loop maar gauw door, want voor dat soort prijzen ben ik niet in de markt.
Idyllisch
Om een uur of 3 begint men langzaam in te pakken en besluit ik langs de rand van Tiergarten richting dierentuin en Bahnhof Zoo te lopen. Kom zo bij toeval bij de Schleusenkrug terecht, een oud, bruin café-restaurant met Biergarten direct langs een oude sluis, waar bootjes geschut worden die van het Landwehrkanal naar de Spree willen. Een mooi idyllisch plekje waar veel gezinnen op deze zondagmiddag nog buiten wat laatste zonnestralen meepakken. Ik wandel verder langs de spoorlijn richting Bahnhof Zoo. Op de Ku'damm zie ik tot mijn schrik dat niet alleen het oude filmpaleis Marmorhaus is vervallen tot een kledingzaak - waar vroeger Zarah Leander te zien was, zit nu modewinkel Zara - maar ook het in de jaren tachtig nog prachtig gerestaureerde Gloria Palast, waar je nu terecht kunt voor de United Colors of Benetton. Wat een treurnis. Alleen als je het weet zie je in de gevelwand nog de oude glorieuze entree van de Gloria terug. En aan de zijkant van het pand hangt nog de oude naam als een soort uithangbord uit andere tijden, dat detoneert met de nieuwe schreeuwende reclame aan de gevels.
Helaas hebben deze prachtige bioscooptempels, waar in de jaren twintig de beroemde Ufa-films in première gingen, de multiplexen niet overleefd en zijn inmiddels geschiedenis geworden. De gevel van het voormalige Ufa Palast kan ik zelfs niet meer terugvinden in de rij van kledingzaken aan de Kurfürstendamm. Waar ooit Der Blaue Engel met Marlene Dietrich in première ging, kun je nu terecht voor een blauwe blazer van Esprit. De Berlijnse bioscooppaleizen zijn geschiedenis geworden. De Palasten heten nu Cineplex of Cinestar. Alleen het Zoo Palast uit de jaren vijftig, grenzend aan de oude dierentuin, houdt het nog steeds vol. Ooit gebouwd als luxe premièretheater voor de Berlinale. Maar het Berlijnse filmfestival is allang verhuisd naar de nieuwe multiplexen aan de Potsdamer Platz en bij de Zoo liggen de projectontwikkelaars op de loer tussen de jakhalzen in de dierentuin.
Kranzler
Ik wandel vol sentimentele gevoelens over de Ku'damm, waar ooit op de hoek met de Joachimstaler Strasse het prachtige koffiehuis Kranzler was uit 1931. Ik zie nu dat in de voormalige deftige Konditorei ene Gerry Weber kleding verkoopt, maar op de bovenste verdieping vind ik toch nog een restant van het oude Kranzler terug. In het ronde kraaiennest dat vroeger kantoorruimte was en waarop in de jaren dertig een enorme Morenfiguur stond als blikvanger, is nu een panoramarestaurant gevestigd, waar je als vanouds koffie met heerlijke Kuchen kunt krijgen. Ik geniet van het uitzicht op het drukke verkeersplein vol nieuwe gebouwen. Vroeger zat hier aan de overkant een populair Tanzcafé waar veel oudere Berlijnse dames op zondagmiddag hun theekransjes hielden. Ook al zo’n stuk cultuur dat langzaam uit het straatbeeld is verdwenen. Tanzcafé's waren de disco's van nu, waar vooral de oudere Berlijners op af kwamen. Net als de oude revuetheaters. Zoals de Wintergarten, het variététheater uit de 19de eeuw aan de Potsdamer Strasse, waar in 1897 tussen de goochelaars en de revuemeisjes door de eerste films werden vertoond door de gebroeders Skladanowski (de Duitse Lumières). De Wintergarten is vorig jaar gesloten, maar heeft nu letterlijk en figuurlijk ‘einmalig’ voor twee maanden zijn deuren geopend voor een ouderwetse burlesqueshow. Voor even terug in de tijd.
De avond kom ik door met lezen en tv-kijken. Er gaat geen avond voorbij of op een van de vele televisiezenders – ik heb er veertig in kaart gebracht – wordt op dit moment wel aandacht besteed aan de oude DDR en de Wende. Praatprogramma’s, documentaires, spelshows, oude DDR-speelfilms, het kan niet op. Om helemaal maar niet te spreken over de lawine aan publicaties die dit jaar is verschenen over 20 Jahre Mauerfall. De Berlin-shops liggen er vol mee.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten