14 april 2010. In de Berliner Morgenpost van 12 april lees ik dat de Britse actrice Cate Blanchett in de stad is. Ze is betrapt door een sensatiefotograaf voor de deur van haar appartement in Berlijn, waar ze tijdelijk met haar gezin woont vanwege filmopnamen in Babelsberg. Ze speelt de hoofdrol in de nieuwe thriller Hanna. Ze is niet de eerste filmactrice die hier tijdelijk haar tenten opslaat, want de filmstudio’s in Babelsberg, een kilometer of dertig van Berlijn, zijn weer populair geworden de laatste paar jaar. Bekroonde films als The Reader, Das Weisse Band, Das Leben der anderen en The Pianist van Roman Polanski zijn er voor een deel opgenomen, evenals Operatie Valkyrie met Tom Cruise in de hoofdrol. En vorig jaar draaide Quentin Tarantino er zijn Inglorious Bastards, met Brad Pitt in een van de hoofdrollen. Pitt woonde tijdelijk met zijn vriendin Angelina Jolie in een dure villa aan de Wannsee, terwijl Tarantino 'gewoon' acht maanden in Kreuzberg woonde, tussen de lokalo's. Ik las in een artikel dat Tarantino zo onder de indruk was van de ‘heilige grond’ in de Babelsberg Studio’s - die volgend jaar honderd jaar bestaan - dat hij er de grond kuste in de Marlene Dietrich Studio, de grootste studio van het complex.
Over Tarantino doen meer verhalen de ronde. Zo liep ik deze week de videotheek ‘Filmgalerie 451' aan de Torstrasse in Berlin Mitte binnen, de best gesorteerde videotheek van Berlijn. Zeker als het om filmklassiekers gaat. Daar vertelde de baliemedewerker me dat vorig jaar opeens Quentin Tarantino voor de deur stond. Hij was op zoek naar oude films uit de jaren twintig, gemaakt in de toenmalige UFA-studio’s in Babelsberg. Hij leende onder meer Der blaue Engel met Marlene Dietrich en nog een paar oude films uit de bloeitijd van de Duitse film, "maar heeft die tot dusver nog steeds niet teruggebracht," zo zei hij met een knipoog. Intussen is Tarantino allang weer thuis en is zijn in Babelsberg opgenomen succesfilm Inglorious Bastards op dvd en Blue Ray te huur en te koop in de Filmgalerie 451.
Bij mijn vertrek uit de Filmgalerie hoorde ik en passant dat die nacht de Berlijnse filmmaker Werner Schroeter aan AIDS was overleden. Op de afgelopen Berlinale was hij nog als eregast in het zonnetje gezet omdat een einde er al aan zat te komen. Met Schroeter verliest Duitsland een belangrijke naoorlogse filmmaker. Iemand van de generatie Wim Wenders, Rainer Werner Fassbinder, Werner Herzog en Volker Schlöndorf, die hun stempel hebben gezet op de jaren zeventig en tachtig.
Babelsberg
Via Volker Schlöndorf kom ik ook weer terug bij ‘Babelsberg’. Ik bezocht samen met filmhistoricus Egbert Barten de beroemde filmstudio’s voor het eerst in 1993, op het moment dat het bijna failliete, toen nog Oost-Duitse complex voor 130 miljoen Mark was verkocht aan een Frans consortium. Volker Schlöndorf was als een van de twee nieuwe directeuren aangesteld en moest proberen de studio’s weer nieuw leven in te blazen. Wat hem uiteindelijk ook is gelukt.
Babelsberg aan de rand van Potsdam, is een filmcomplex dat ouder is dan ‘Hollywood’. In 1911 werd het terrein aangekocht en vestigde de eerste filmproductiemaatschappij, de firma Bioscop, zich op het terrein. Een jaar later was de eerste film gereed, met in de hoofdrol de toenmalige filmster Asta Nielsen. De grote successen van Babelsberg als filmstudio, kwamen in de jaren twintig met de start van de UFA, de 'Universal Film Agentur', die aan de lopende band films produceerde, zoals Metropolis van Fritz Lang uit 1926 en Der blaue Engel met Marlene Dietrich uit 1930.
Na de tweede wereldoorlog werd de UFA de DEFA, een Oost-Duitse filmonderneming, die tot de val van de muur vele honderden speelfilms en televisiefilms produceerde in Babelsberg. In de bloeitijd van de DEFA werkten er 2300 medewerkers, die in 1989 voor het grootste deel hun baan kwijtraakten. Na een paar jaar van hangen en wurgen, werd Babelsberg in 1992 gered door de Fransen, die de filmstudio’s in de jaren erna uitbouwden tot een complete mediastad. Ook werd in 1993 gestart met een attractiepark, het ‘Filmpark Babelsberg’, dat een publiekstrekker moest worden, naast de mediastad voor de professionals.
Attractiepark
Zeventien jaar later neem ik vanuit Berlijn de auto richting Potsdam en sla af bij het bord ‘Filmpark Babelsberg’. Daarna is het niet ver meer naar het attractiepark, dat in 1993 het eerste pretpark in de DDR was. Het ' filmpark' is inderdaad uitgegroeid tot een echt pretpark, zo blijkt als ik de vele bussen met scholieren op het parkeerterrein zie. In mijn herinnering werd je in 1993 nog rondgeleid door de studio’s zelf, zoals de grote 'Marlene Dietrich Halle', waar toen net het immense decor stond voor de familiefilm Die unendliche Geschichte, een van de eerste films die na de Wende in Babelsberg werd gedraaid.
Over Tarantino doen meer verhalen de ronde. Zo liep ik deze week de videotheek ‘Filmgalerie 451' aan de Torstrasse in Berlin Mitte binnen, de best gesorteerde videotheek van Berlijn. Zeker als het om filmklassiekers gaat. Daar vertelde de baliemedewerker me dat vorig jaar opeens Quentin Tarantino voor de deur stond. Hij was op zoek naar oude films uit de jaren twintig, gemaakt in de toenmalige UFA-studio’s in Babelsberg. Hij leende onder meer Der blaue Engel met Marlene Dietrich en nog een paar oude films uit de bloeitijd van de Duitse film, "maar heeft die tot dusver nog steeds niet teruggebracht," zo zei hij met een knipoog. Intussen is Tarantino allang weer thuis en is zijn in Babelsberg opgenomen succesfilm Inglorious Bastards op dvd en Blue Ray te huur en te koop in de Filmgalerie 451.
Bij mijn vertrek uit de Filmgalerie hoorde ik en passant dat die nacht de Berlijnse filmmaker Werner Schroeter aan AIDS was overleden. Op de afgelopen Berlinale was hij nog als eregast in het zonnetje gezet omdat een einde er al aan zat te komen. Met Schroeter verliest Duitsland een belangrijke naoorlogse filmmaker. Iemand van de generatie Wim Wenders, Rainer Werner Fassbinder, Werner Herzog en Volker Schlöndorf, die hun stempel hebben gezet op de jaren zeventig en tachtig.
Babelsberg
Via Volker Schlöndorf kom ik ook weer terug bij ‘Babelsberg’. Ik bezocht samen met filmhistoricus Egbert Barten de beroemde filmstudio’s voor het eerst in 1993, op het moment dat het bijna failliete, toen nog Oost-Duitse complex voor 130 miljoen Mark was verkocht aan een Frans consortium. Volker Schlöndorf was als een van de twee nieuwe directeuren aangesteld en moest proberen de studio’s weer nieuw leven in te blazen. Wat hem uiteindelijk ook is gelukt.
Babelsberg aan de rand van Potsdam, is een filmcomplex dat ouder is dan ‘Hollywood’. In 1911 werd het terrein aangekocht en vestigde de eerste filmproductiemaatschappij, de firma Bioscop, zich op het terrein. Een jaar later was de eerste film gereed, met in de hoofdrol de toenmalige filmster Asta Nielsen. De grote successen van Babelsberg als filmstudio, kwamen in de jaren twintig met de start van de UFA, de 'Universal Film Agentur', die aan de lopende band films produceerde, zoals Metropolis van Fritz Lang uit 1926 en Der blaue Engel met Marlene Dietrich uit 1930.
Na de tweede wereldoorlog werd de UFA de DEFA, een Oost-Duitse filmonderneming, die tot de val van de muur vele honderden speelfilms en televisiefilms produceerde in Babelsberg. In de bloeitijd van de DEFA werkten er 2300 medewerkers, die in 1989 voor het grootste deel hun baan kwijtraakten. Na een paar jaar van hangen en wurgen, werd Babelsberg in 1992 gered door de Fransen, die de filmstudio’s in de jaren erna uitbouwden tot een complete mediastad. Ook werd in 1993 gestart met een attractiepark, het ‘Filmpark Babelsberg’, dat een publiekstrekker moest worden, naast de mediastad voor de professionals.
Attractiepark
Zeventien jaar later neem ik vanuit Berlijn de auto richting Potsdam en sla af bij het bord ‘Filmpark Babelsberg’. Daarna is het niet ver meer naar het attractiepark, dat in 1993 het eerste pretpark in de DDR was. Het ' filmpark' is inderdaad uitgegroeid tot een echt pretpark, zo blijkt als ik de vele bussen met scholieren op het parkeerterrein zie. In mijn herinnering werd je in 1993 nog rondgeleid door de studio’s zelf, zoals de grote 'Marlene Dietrich Halle', waar toen net het immense decor stond voor de familiefilm Die unendliche Geschichte, een van de eerste films die na de Wende in Babelsberg werd gedraaid.
Nu zijn de talrijke film- en televisiestudio’s en bijbehorende gebouwen, waaronder ook de film- en televisieacademie voor de dagjesmensen een ontoegankelijk gebied geworden. Wel rijdt er net als in de Universal Studio’s in Los Angeles, een treintje langs de studio's, maar de kans dat je een glimp opvangt van Cate Blanchett is minimaal. Wel zie ik tussen de gebouwen door dat ze op de buitenset van Gute Zeiten, Schlechte Zeiten (inderdaad de Duitse GTST) bezig zijn met opnamen, maar in een paar seconden zijn we de filmset alweer voorbij.
Toch is het Filmpark Babelsberg zeker een bezoek waard. Er zijn een aantal attracties bij elkaar gebracht die op de een of andere manier met film of televisie te maken hebben. En dan vooral de Duitse televisie, want ‘sterren’ als Sandmännchen, Janosch, Kleiner Muck of Radio Teddy zeggen ons niet zoveel. Maar er zijn ook filmsets nagebouwd, die soms heel spectaculair zijn, zoals een gigantische vulkaan, waarin 2500 mensen naar een fantastische stuntshow kunnen kijken. Maar daar tegenover staat een ongelooflijk knullig Amerikaans 'westernstraatje', met saloon, bank en goudmijn, waar geen regisseur zijn camera ooit nog zou durven neerzetten. Laten we zeggen een mix van oud, sullig DDR-vermaak en een moderne variant dat meer op de hedendaagse jongere is afgestemd.
Wij bezoeken om te beginnen het 'Erlebnisrestaurant Prinz Eisenherz’. Weten niet wie prins Eisenherz is, maar hij woont in een enorm groot middeleeuws ingericht restaurant, waar zo te zien ook de ridders van de ronde tafel af en toe komen tafelen, Hier worden, gezien de vele spotlights aan het plafond, middeleeuwse taferelen nagespeeld, maar vandaag kun je er als argeloze bezoeker alleen wat te eten en te drinken bestellen.
Toch is het Filmpark Babelsberg zeker een bezoek waard. Er zijn een aantal attracties bij elkaar gebracht die op de een of andere manier met film of televisie te maken hebben. En dan vooral de Duitse televisie, want ‘sterren’ als Sandmännchen, Janosch, Kleiner Muck of Radio Teddy zeggen ons niet zoveel. Maar er zijn ook filmsets nagebouwd, die soms heel spectaculair zijn, zoals een gigantische vulkaan, waarin 2500 mensen naar een fantastische stuntshow kunnen kijken. Maar daar tegenover staat een ongelooflijk knullig Amerikaans 'westernstraatje', met saloon, bank en goudmijn, waar geen regisseur zijn camera ooit nog zou durven neerzetten. Laten we zeggen een mix van oud, sullig DDR-vermaak en een moderne variant dat meer op de hedendaagse jongere is afgestemd.
Wij bezoeken om te beginnen het 'Erlebnisrestaurant Prinz Eisenherz’. Weten niet wie prins Eisenherz is, maar hij woont in een enorm groot middeleeuws ingericht restaurant, waar zo te zien ook de ridders van de ronde tafel af en toe komen tafelen, Hier worden, gezien de vele spotlights aan het plafond, middeleeuwse taferelen nagespeeld, maar vandaag kun je er als argeloze bezoeker alleen wat te eten en te drinken bestellen.
Daarna lopen wij met belangstelling door het ‘Atelier die Traumwerker’, een soort expositiehal waarin verschillende disciplines van het filmproductieproces worden uitgebeeld: scenarioschrijven, decors maken, maquettes en modellen bouwen, kostuums, schmink en aankleding, rekwisieten etc. Zeg maar, alle technische zaken die zich achter de schermen van een speelfilm afspelen. Ook zijn er de interieurs en jurken te bewonderen uit de film Marlene uit 2000, een speelfilm over het leven van Marlene Dietrich, de grote diva van de Duitse film, voor ze in de jaren dertig de Nazi’s haar hielen liet zien en haar carrière voortzette in Hollywood.
Shows
Het zijn dingen waar de meeste scholieren onwetend en verveeld aan voorbij lopen. Die zijn meer te paaien bij de ‘Fernsehshow’, waarin het productieproces van televisie aanschouwelijk wordt gemaakt. In een speciale studio worden in rap tempo verschillende typen programma's gemaakt. Met behulp van mensen uit het publiek, die voor joker worden gezet als stuntelende weerman, figurant in een televisieserie, of deelnemer aan een praatprogramma. Ik houd er niet van, vind het te gemakkelijk, maar ik kan niet ontkennen dat op simpele wijze in een show van een half uur het maken van televisie in beeld wordt gebracht.
Shows
Het zijn dingen waar de meeste scholieren onwetend en verveeld aan voorbij lopen. Die zijn meer te paaien bij de ‘Fernsehshow’, waarin het productieproces van televisie aanschouwelijk wordt gemaakt. In een speciale studio worden in rap tempo verschillende typen programma's gemaakt. Met behulp van mensen uit het publiek, die voor joker worden gezet als stuntelende weerman, figurant in een televisieserie, of deelnemer aan een praatprogramma. Ik houd er niet van, vind het te gemakkelijk, maar ik kan niet ontkennen dat op simpele wijze in een show van een half uur het maken van televisie in beeld wordt gebracht.
Eerder op de dag hebben we in de ‘Filmtiershow’ al wat dieren in actie gezien, maar de vele jongeren gaan pas echt uit hun dak bij de ‘Stuntshow’. Een show van een half uur op een spectaculaire locatie – in een vulkaan – waar vier stuntmannen en twee stuntvrouwen het hele pakket aan filmstunts afwerken: vechtpartijen, valpartijen, achtervolgingen met auto’s en een motor en dat allemaal afgewisseld met knallende geluidseffecten, ontploffingen, veel rook en vuur en zelfs een brandende man die voorbij rent. Blijf daar maar eens koel onder. Een show die er mag zijn en voor velen duidelijk het hoogtepunt van het bezoek aan Filmpark Babelsberg.
Mijn persoonlijke hoogtepunt moet dan nog komen. Dat is de ‘Rundfahrt durch die Medienstadt’. Een korte tour met een treintje langs de studiogebouwen, die op een gegeven moment even te voet wordt voortgezet en waarbij we in een op schaal nagebouwde ‘Berliner Strasse’ terecht komen, compleet met een stuk Berlijnse muur (van kunststof). Hier is in 1999 nog de film Sonnenallee opgenomen, die speelt in de DDR-tijd in Oost-Berlijn. En ook voor Das Leben der anderen, een andere film over de DDR, werden hier opnamen gemaakt.
Mijn persoonlijke hoogtepunt moet dan nog komen. Dat is de ‘Rundfahrt durch die Medienstadt’. Een korte tour met een treintje langs de studiogebouwen, die op een gegeven moment even te voet wordt voortgezet en waarbij we in een op schaal nagebouwde ‘Berliner Strasse’ terecht komen, compleet met een stuk Berlijnse muur (van kunststof). Hier is in 1999 nog de film Sonnenallee opgenomen, die speelt in de DDR-tijd in Oost-Berlijn. En ook voor Das Leben der anderen, een andere film over de DDR, werden hier opnamen gemaakt.
Het ziet er allemaal verrassend echt uit, maar het is een gigantisch decor, wat je pas echt door hebt als je aan de achterkant de enorme steigerwand ziet waar de zogenaamde gevels van de huizen tegenaan zijn gebouwd. In 2001 is de ‘Berliner Strasse’ weer helemaal opgelapt toen Polanski er scènes voor The Pianist wilde opnemen. Hij gebruikte de oude Berlijnse straat als decor voor het getto in Warschau.
Hier in de ‘Berliner Strasse’ van Babelsberg zie je, staand tussen de decors, de magie van de film even tot leven komen. Momenten die ik in Babelsberg meer had willen meemaken, maar het oude filmcomplex is in de afgelopen jaren een ontoegankelijke moderne mediastad geworden, terwijl het publiek op het voorterrein wordt vermaakt in een commercieel pretpark waar de show het gewonnen heeft van de film.
Hier in de ‘Berliner Strasse’ van Babelsberg zie je, staand tussen de decors, de magie van de film even tot leven komen. Momenten die ik in Babelsberg meer had willen meemaken, maar het oude filmcomplex is in de afgelopen jaren een ontoegankelijke moderne mediastad geworden, terwijl het publiek op het voorterrein wordt vermaakt in een commercieel pretpark waar de show het gewonnen heeft van de film.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten