Donderdag 25 maart.
Op 9 november 2010 opende Angela Merkel ter gelegenheid van de herdenking van de val van de muur samen met de oude George Bush en Michael Gorbatsov de ‘Villa Schöningen an der Glienicker Brücke’. Een museum gewijd aan de geschiedenis van de Glienicker Brücke, een van de beroemdste bruggen uit de tijd van de Koude Oorlog. Dit was de plek waar spionnen werden uitgewisseld tussen oost en west, bij elkaar een kleine dertig geheim agenten in zo’n veertig jaar. Een historische plek dus, zoals er vele zijn in Berlijn en een ‘leuk uitje’ op de eerste warme lentedag van het jaar, na een lange, koude winter.
Dus pakken wij de S-bahn (S7) naar Potsdam en stappen uit in Nicolassee, in de veronderstelling dat we daar wel eerst wel even aan de oevers van de Grosser Wannsee kunnen genieten van de ochtendzon. Maar het ‘Strandbad Wannsee’, een van de populairste zomerattracties voor de Berlijners, ligt er verlaten en gesloten bij, omgeven door bossen en grote lege parkeerterreinen. Noodgedwongen wandelen wij door het bos naar de villawijk Nicolassee en kijken onze ogen uit. Dit is het Bloemendaal van Berlijn met grote villa’s al dan niet met uitzicht op de Wannsee, afgewisseld met ambassades en de buitenverblijven van dure boot- en jachtclubs. Alles afgegrendeld en goed bewaakt en geen enkele mogelijkheid om als argeloze toerist aan de waterkant te komen.
Op 9 november 2010 opende Angela Merkel ter gelegenheid van de herdenking van de val van de muur samen met de oude George Bush en Michael Gorbatsov de ‘Villa Schöningen an der Glienicker Brücke’. Een museum gewijd aan de geschiedenis van de Glienicker Brücke, een van de beroemdste bruggen uit de tijd van de Koude Oorlog. Dit was de plek waar spionnen werden uitgewisseld tussen oost en west, bij elkaar een kleine dertig geheim agenten in zo’n veertig jaar. Een historische plek dus, zoals er vele zijn in Berlijn en een ‘leuk uitje’ op de eerste warme lentedag van het jaar, na een lange, koude winter.
Dus pakken wij de S-bahn (S7) naar Potsdam en stappen uit in Nicolassee, in de veronderstelling dat we daar wel eerst wel even aan de oevers van de Grosser Wannsee kunnen genieten van de ochtendzon. Maar het ‘Strandbad Wannsee’, een van de populairste zomerattracties voor de Berlijners, ligt er verlaten en gesloten bij, omgeven door bossen en grote lege parkeerterreinen. Noodgedwongen wandelen wij door het bos naar de villawijk Nicolassee en kijken onze ogen uit. Dit is het Bloemendaal van Berlijn met grote villa’s al dan niet met uitzicht op de Wannsee, afgewisseld met ambassades en de buitenverblijven van dure boot- en jachtclubs. Alles afgegrendeld en goed bewaakt en geen enkele mogelijkheid om als argeloze toerist aan de waterkant te komen.
Waanzin
De stilte van de villawijk is voorbij wanneer we bij S-bahnhof Wannsee arriveren. Hier heerst de ‘wahnsinn’ van het Wannsee-toerisme. Dit is de plek waar de geschiedenis in meerdere opzichten zijn sporen heeft nagelaten. Om te beginnen natuurlijk dor de grote ‘Wannseekonferenz’ uit 1942 waar, onder leiding van Heydrich, door de Nazi’s de ‘Judenfrage’ werd opgelost. Maar minstens zo belangrijk was de Postdamconferentie, of eigenlijk waren het er twee, in februari en in juli 1945, waarin de Amerikanen, Russen en Engelsen Duitsland onder elkaar verdeelden.
En daar tussenin ligt dan de Glienicker Brücke die Berlijn met Potsdam verbindt, met net over de brug in Potsdam de Villa Schöningen. Een van de vele villa’s en kasteeltjes die rond de Wannsee gedrapeerd zijn en waarvan er een aantal kunnen worden bezocht. Zoals het Jagdschloss Glienicke, het Schloss Babelsberg, de Liebermann-Villa, de atelierwoning van schilder Max Liebermann, en het Schloss Ceclilienhof, waar de Potsdamconferentie werd gehouden. Kortom een gebied om dagen door te brengen wanneer je geïnteresseerd ben in kunst en geschiedenis en dat op nog geen half uur met de S-bahn vanuit hartje Berlijn.
Wij pakken de bus en laten ons droppen op de Glienicker Brücke. Een doodnormale, groene stalen brug, die twee oevers met elkaar verbindt en van waar je een mooi uitzicht hebt op de Wannsee en de bossen erom heen. Zeker op zo’n mooie lentedag kun je je nauwelijks de verschrikkingen voorstellen die zich hier hebben afgespeeld. Want afgezien van de spionnenuitruil hebben ook wanhopige Oost-Duitsers pogingen gedaan de zwaar bewaakte brug over te komen. Slechts eenmaal is het in al die jaren gelukt om met een zware vrachtwagen door de versperringen te breken en de witte streep te bereiken die midden op de brug de grens tussen oost en west aangaf. Wandelend over de brug moet je er echt moeite voor doen om nog de contouren van die witte streep terug te vinden.
Alles wat je over de brug verder wilt weten is terug te vinden in de Villa Schöningen, een prachtig gerenoveerde witte villa, waarin kosten noch moeite zijn gespaard om er een sjiek museumpje van te maken. Veel multimedia aan de muur, met foto’s en filmpjes die het verhaal vertellen van de brug, maar ook van de villa zelf, die in de DDR-tijd een kinderdagverblijf herbergde, waar kinderen de hele week verbleven, terwijl buiten de Vopo’s de wacht hielden bij de brug en de muur die langs het water liep aan de oostkant van de Wannsee. Mooi is, dat je vanuit de villa door de ramen heen voortdurend de brug in beeld hebt waar het zich allemaal heeft afgespeeld. Maar ietsje minder ‘design’ en geldverkwisting in de villa zou wel op zijn plaats geweest zijn. Nu veeg je in het toilet je billen af met ‘zwart’ toiletpapier (grapje van een doorgeslagen ontwerper). Een schril contrast met de omstandigheden in het kindercentrum van voor 1989.
De stilte van de villawijk is voorbij wanneer we bij S-bahnhof Wannsee arriveren. Hier heerst de ‘wahnsinn’ van het Wannsee-toerisme. Dit is de plek waar de geschiedenis in meerdere opzichten zijn sporen heeft nagelaten. Om te beginnen natuurlijk dor de grote ‘Wannseekonferenz’ uit 1942 waar, onder leiding van Heydrich, door de Nazi’s de ‘Judenfrage’ werd opgelost. Maar minstens zo belangrijk was de Postdamconferentie, of eigenlijk waren het er twee, in februari en in juli 1945, waarin de Amerikanen, Russen en Engelsen Duitsland onder elkaar verdeelden.
En daar tussenin ligt dan de Glienicker Brücke die Berlijn met Potsdam verbindt, met net over de brug in Potsdam de Villa Schöningen. Een van de vele villa’s en kasteeltjes die rond de Wannsee gedrapeerd zijn en waarvan er een aantal kunnen worden bezocht. Zoals het Jagdschloss Glienicke, het Schloss Babelsberg, de Liebermann-Villa, de atelierwoning van schilder Max Liebermann, en het Schloss Ceclilienhof, waar de Potsdamconferentie werd gehouden. Kortom een gebied om dagen door te brengen wanneer je geïnteresseerd ben in kunst en geschiedenis en dat op nog geen half uur met de S-bahn vanuit hartje Berlijn.
Wij pakken de bus en laten ons droppen op de Glienicker Brücke. Een doodnormale, groene stalen brug, die twee oevers met elkaar verbindt en van waar je een mooi uitzicht hebt op de Wannsee en de bossen erom heen. Zeker op zo’n mooie lentedag kun je je nauwelijks de verschrikkingen voorstellen die zich hier hebben afgespeeld. Want afgezien van de spionnenuitruil hebben ook wanhopige Oost-Duitsers pogingen gedaan de zwaar bewaakte brug over te komen. Slechts eenmaal is het in al die jaren gelukt om met een zware vrachtwagen door de versperringen te breken en de witte streep te bereiken die midden op de brug de grens tussen oost en west aangaf. Wandelend over de brug moet je er echt moeite voor doen om nog de contouren van die witte streep terug te vinden.
Alles wat je over de brug verder wilt weten is terug te vinden in de Villa Schöningen, een prachtig gerenoveerde witte villa, waarin kosten noch moeite zijn gespaard om er een sjiek museumpje van te maken. Veel multimedia aan de muur, met foto’s en filmpjes die het verhaal vertellen van de brug, maar ook van de villa zelf, die in de DDR-tijd een kinderdagverblijf herbergde, waar kinderen de hele week verbleven, terwijl buiten de Vopo’s de wacht hielden bij de brug en de muur die langs het water liep aan de oostkant van de Wannsee. Mooi is, dat je vanuit de villa door de ramen heen voortdurend de brug in beeld hebt waar het zich allemaal heeft afgespeeld. Maar ietsje minder ‘design’ en geldverkwisting in de villa zou wel op zijn plaats geweest zijn. Nu veeg je in het toilet je billen af met ‘zwart’ toiletpapier (grapje van een doorgeslagen ontwerper). Een schril contrast met de omstandigheden in het kindercentrum van voor 1989.
Schloss Cecilienhof
Achter de villa strekt zich langs de Wannsee een groot parkgbied uit, het ‘Neuer Park’, met diverse landhuizen, theehuizen en paleisjes. Een daarvan is het Schloss Cecilienhof, in het begin van de vorige eeuw daar verrezen onder supervisie van Cecilia, de echtgenote van keizer Wilhelm II, die in 1918 zijn biezen moest pakken en verbannen werd naar Nederland. Maar het landhuis in Engelse stijl bleef tot in de tweede wereldoorlog in bezit van de keizerlijke familie. In 1945 lieten de Russen hun oog erop vallen in verband met de Potsdamconferentie tussen Rusland, Amerika en Engeland, waarin Duitsland en Berlijn in vier sectoren werd opgedeeld en de Oder-Neisse grens werd getrokken tussen Duitsland en Polen. Stalin, Churchill (Atlee) en Roosevelt (Truman) hebben er in de tuin gezeten om zich te laten fotograferen nadat ze de buit hadden verdeeld.
Nu is de fraai gelegen Cecilienhof in groepsverband te bezoeken. Een gids leidt je rond door de historische vertrekken, maar zegt heel eerlijk dat er van de oude inrichting uit het landhuis weinig tot niets bewaard is gebleven. Er staan gelegenheidsmeubelen in de diverse vertrekken die een sfeer van vroeger oproepen. Datzelfde geldt voor de indrukwekkende grote zaal waar de conferentie werd gehouden en waar bijna alles is nagebootst. Alleen de foto’s aan de wanden geven de echte situatie weer. Toch maakt de plek als zodanig indruk omdat hier geschiedenis werd ‘gemaakt’. Hier werden op landkaarten nieuwe grenzen getrokken, die bijvoorbeeld in 1949, toen de DDR, ontstond ook de scheidslijnen vormden tussen Oost- en West Duitsland en tussen Oost- en West Berlijn. In Potsdam werd het IJzeren Gordijn dichtgeschoven in Europa, dat pas vierenveertig jaar later met de val van de muur weer werd opengetrokken.
Nu is de fraai gelegen Cecilienhof in groepsverband te bezoeken. Een gids leidt je rond door de historische vertrekken, maar zegt heel eerlijk dat er van de oude inrichting uit het landhuis weinig tot niets bewaard is gebleven. Er staan gelegenheidsmeubelen in de diverse vertrekken die een sfeer van vroeger oproepen. Datzelfde geldt voor de indrukwekkende grote zaal waar de conferentie werd gehouden en waar bijna alles is nagebootst. Alleen de foto’s aan de wanden geven de echte situatie weer. Toch maakt de plek als zodanig indruk omdat hier geschiedenis werd ‘gemaakt’. Hier werden op landkaarten nieuwe grenzen getrokken, die bijvoorbeeld in 1949, toen de DDR, ontstond ook de scheidslijnen vormden tussen Oost- en West Duitsland en tussen Oost- en West Berlijn. In Potsdam werd het IJzeren Gordijn dichtgeschoven in Europa, dat pas vierenveertig jaar later met de val van de muur weer werd opengetrokken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten